เสาโทริอิ (Torii)

เสาโทริอิ (Torii) มีความสำคัญอย่างไรกับประเทศญี่ปุ่น

 เสาโทริอิ (Torii) เป็นสิ่งที่พบเห็นได้ทั่วไปตามศาลเจ้าในประเทศญี่ปุ่น แทบจะเปรียบได้ว่าเสาโทริอินี้เป็นสัญลักษณ์แทนประเทศญี่ปุ่นรองลงมาจากภูเขาไฟฟูจิเลยก็ว่าได้

แต่ทราบกันหรือไม่คะว่าเสาโทริอิที่พวกเราพบเห็นกันจนชินตานี้มีความหมายว่าอะไร และมีความสำคัญอย่างไรกับประเทศญี่ปุ่น

ลัทธิชินโต

เสาโทริอิสีแดงนี้มีที่มาจากลัทธิชินโตที่มีความเชื่อในเรื่องของภูตผีและเทพเจ้า ซึ่งในสมัยก่อนชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่ล้วนนับถือศาสนาชินโตหรือลัทธิชินโต จนเรียกได้ว่าเป็นศาสนาประจำชาติของประเทศญี่ปุ่นกันเลยทีเดียว และหากเราจะเข้าใจที่มาของเสาโทริอิ เราควรจะทำความเข้าใจกับลัทธิและความเชื่อของคนญี่ปุ่นในสมัยโบราณกันเสียก่อน

ลัทธิชินโต เป็นลัทธิตามความเชื่อดั้งเดิมของชาวญี่ปุ่น คำว่าชินโตเกิดขึ้นจากอักษรคันจิหรืออักษรภาษาจีน 2 คำรวมกันคือ “ชิน” (神 , shin ออกเสียงว่า “เสิน” ในภาษาจีน) ที่มีความหมายว่าเทพเจ้า และคำว่า “โต” (道 , to ออกเสียงว่า “เต๋า” ในภาษาจีน ) มีความหมายว่าวิถีทางหรือศาสตร์วิชา เมื่อนำมารวมกันจึงมีความหมายว่า ศาสตร์วิชาหรือวิถีทางแห่งเทพเจ้า

โดยลัทธิชินโตนั้นมีความเชื่อว่าเทพเจ้ามีอยู่มากมายจนไม่สามารถนับได้หมด ไม่ว่าจะในป่า ภูเขา ทะเล แม่น้ำ หรือท้องฟ้า ไม่เว้นแม้กระทั่งในบ้านเรือนและเรือกสวนไร่นา ก็ล้วนแล้วแต่มีเทพเจ้าสิงสถิตอยู่ทั้งนั้น จึงมีคำกล่าวที่ว่ายาโอะโยะโระสุ โนะ คามิ (Yaoyorozu no Kami) ที่หมายความว่าเทพแปดล้านองค์ เพื่อเป็นการเรียกเทพที่มีอยู่มากมายจนนับไม่ถ้วนนั้นเอง

ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ลัทธิชินโตได้ถูกยกเลิกจากการเป็นศาสนาประจำชาติของประเทศญี่ปุ่น ซึ่งในปัจจุบันลัทธิชินโตได้เริ่มเลือนหายไปจากวัฒนธรรมในประเทศญี่ปุ่น สิ่งที่ยังสามารถพบเห็นได้ทั่วไปก็คือโอมิคุจิ (おみくじ Omikuji) หรือฉลากเสี่ยงโชคในศาลเจ้าชินโต หรือพิธีกรรมในวันขึ้นปีใหม่ที่ศาลเจ้าชินโต และคงเหลือไว้แค่เพียงในกลุ่มคนที่ยังคงรักษาระเบียบปฏิบัติของพิธีกรรมต่าง ๆ ในอดีตเอาไว้เพียงเท่านั้น

ความหมายของเสาโทริอิ

โทริอิ (鳥居 Torii) มีความหมายว่าที่ของนก ซึ่งที่มาของชื่อนั้นเนื่องจากคนญี่ปุ่นมีความเชื่อว่านกเป็นสัตว์ที่สามารถสื่อสารหรือมีความเกี่ยวข้องกับชีวิตหลังความตาย โดยความเชื่อนี้มีที่มาจากพิธีศพของ ยะมะโตะ ทะเกะรุ ที่ถูกบันทึกเอาไว้ในบันทึกโบราณ โคะจิกิ และ นิฮงโชะกิ โดยกล่าวเอาไว้ว่าเมื่อทะเกะรุได้สิ้นชีพตักษัยแล้ว ได้ปรากฏร่างนกสีขาวขึ้นและบินไปเลือกสถานที่ฝังศพของตนเอง จึงทำให้สถานที่ฝังศพของเขาถูกเรียกว่า ชิระโทะริ มิซะซะงิ (白鳥陵) ที่มีความหมายว่า สุสานนกสีขาวนั้นเองค่ะ

ซึ่งเสาโทริอินี้คือซุ้มประตูแบบญี่ปุ่นที่ตั้งเอาไว้บอกว่าอาณาเขตพื้นที่หลังซุ้มประตูนี้คืออาณาเขตของเทพเจ้า เพื่อให้ผู้คนที่กำลังจะเดินผ่านเข้าไปได้เกิดความสำรวมและไม่แสดงพฤติกรรมใดใดที่เป็นการดูหมิ่นหรือลบหลู่เทพเจ้านั้นเอง

โดยเสาโทริอินั้นจะพบได้ทั่วไปตามทางเข้าศาลเจ้าในศาสนาชินโต อย่างในแผนที่ของประเทศญี่ปุ่นก็จะปรากฏรูปเสาโทริอิซึ่งใช้เป็นสัญลักษณ์แทนศาลเจ้าต่าง ๆ และนอกจากนี้เสาโทริอิยังสามารถพบเห็นได้ตามสถานที่ต่าง ๆ ที่เชื่อว่าเป็นเขตแดนของเทพเจ้าหรือเชื่อว่าบริเวณนั้นอาจจะมีเทพเจ้าหรือสิ่งศักดิ์ศิทธิ์สิงสถิตอยู่ ซึ่งบางครั้งเราอาจจะพบเห็นเสาโทริอิได้ตามภูเขาหรือในป่าลึกเป็นต้น